Hidroelektrik santrali baraj şantiyesin de çalıştığım dönemler de,

Yer altında ıslak zeminde çalışan  delici sondaj makinalarının bağlı olduğu ana pano da;

Toroidal röle ile donatılmış 1600 A amper şalter sık sık açma yaptığından;

Fluke 369 FC True-rms kaçak akım pens metre ile,

Saha da çalışan tüm makinaları devreden çıkarıp, her bir makinayı bireysel olarak çalıştırıp ölçüm yaptığım da;

10 mA ila 15 mA arasında farklılık gösteren kaçak akımlar çektiğini gözlemlemiştim.

Sonrasın da test amaçlı toroid korumasını iptal ederek, Fluke 369 FC True-rms kaçak akım pens metre ile,

Yük tam kapasite devrede iken, ana şalterin girişinden ölçüm aldığım da, 900 mA düzeyinde kaçak akım değeri gözlemlemiş;

Ana şaltere bağlı toroidal kaçak akım koruma rölesini 1 ampere set ederek açma sorununu çözmüştüm.

Sahada yaptığım gözlem ve deneyimden çıkardığım sonuç,

Çalışan her makina ve makinanın çalıştığı ortama bağlı olarak, 5 ila 15 mA düzeyin de kaçak akımlar oluşabiliyor.

Ölçümlerim de 0 mA kaçak akım çeken makinaya rastlamadım.

Ana şaltere bağlı toroidal rölenin set edilmesi gereken değer, toplam çalışan cihazların çektiği kaçak akımların toplamının bir üst değeri olmalı.

Bu sorunların tespit ve teşhisin de, "Fluke 369 FC True-rms kaçak akım pens metre" sahada büyük kolaylık sağlıyor.

380 volt,250 kw motorlarda sıkıntı olmadığını göz -
lemlemiştim.İtalyanlar,500-600 kw lık ADP lerde 500
mA ayarlı toroid tip koruma yapıyorlar.Herhangibir sorunla karşılaşılmadı ( sistemde,nötr kullanılmıyor.
Toroidden,sadece faz kabloları geçiyor ).
Daha önce bahsetmiştim.2500 amperlik Trafo çıkış
panosunda Circutor ekranlı kaçak akım rölesi 180 mA
gösteriyordu.
Doepke ile ilgili fiyat ve tipler ekte.
[/quote]

Fahri bey dediğiniz gibi saha tecrübelerimizden biliyoruz ki 300 mA eşik değeri ile çalışmak çoğu durumda pek mümkün olmuyor. dokumanda ise yangın riski yoksa RCD'nin 500 mA'e setlenebileceği ve açma yaptırmadan ikaz alınabileceği belirtiliyor. bu bi esneklik sağlar ama iş'e ne kadar yarar hiç bilmiyorum.

32 A, trifaze priz ve fişlerin taşıyabileceği maksimum akım olduğu için belirlenmiş bi limit muhtemelen. örneğin endüstriyel tip (trifaze) elektrikli süpürge ile ev tipi (monofaze) elektrikli süpürgenin kablosundaki izolasyon bozukluğundan kaynaklanacak direkt temas arasında hiç bi fark yok. bu yüzden sabit olmayan ve 32 A'in altındaki yüklerde 30 mA eşikli KAKR kullanımı gayet anlaşılır bi durum. asıl sorun büyük güçlü komplike makinelerde 30 mA hayat koruma eşiğiyle -üretemi kesintiye uğratmadan- nasıl çalışılacağı?!

aşağıda yazdıklarım tavsiye niteliğinde değildir. konuyla ilgili yerli ve yabancı kaynak okumalarımdan oluşan kanaatlerimdir.


bölüm 1:

32 A'e kadar olan priz ve aydınlatma linye beslemelerinde 30 mA eşikli KAKR kullanımı zorunludur. konut ve fabrikalar bu kapsamdadır.

32 A'i geçen son devre, sabit yük ve dağıtım panolarında 30 mA eşikli KAKR zorunlu değildir.

32 A'i geçmeyen son devre, sabit yük ve dağıtım panolarında ise temel koruma yöntemlerini uygulayarak -yani direkt temas riskini ortadan kaldırarak- 30 mA veya daha büyük eşikli KAKR kullanılabilir.

konutlarda 300 mA yangın koruma eşikli KAKR selektif olmalı. endüstriyel tesislerde yangın riski varsa 500 mA'i aşmayan eşik değerli bir KAKR kullanılarak açma veya ikaz sağlanmalıdır.



bölüm 2:

frekansa göre artık akım açma tablosu üç kısma ayrılabilir:
1- 0-100 Hz aralığı
2- 100-1000 Hz aralığı
3- 1000 Hz sonrası aralık


vfd'lerde toprağa akan akımları üçe ayırabiliriz:
1- besleme veya girişteki kaçak akımlar. (temel frekanstaki kaçak akımlar)
2- geçici kaçak akımlar. (kondansatorlerin anlık deşarjı ile oluşan kaçak akımlar)
3- yüksek frekanslı kaçak akımlar. (motor sargıları, kablo ve sürücü yapısından kaynaklanan kaçak akımlar)

konu içinde verdiğim farklı markalara ait açma tabloları 30 mA eşikli KAKR'lerdir. 1 kHz'den sonra açma eşiği 300 veya 420 mA'le sınırlanarak yangın koruma sağlanıyor. eğer yangın riski olan bi ortam söz konusu ise bu özellik dikkate alınmalıdır.

yangın riskinin olmadığı ve devamlılığın istendiği yerlerde ise yüksek toleranslı KAKR'ler kullanılabilir.

örneğin, motor sürücüsünün üst devresinde kullanılan A tip KAKR'nin açmaması koruma yaptığı anlamına gelmez. üç fazlı motor sürücülerinde tam koruma sadece B tip KAKR'lerle sağlanabilir.

sürücü ve makine (devre) tasarımına bağlı çok farklı kaçak akımlar oluşabilir. artık akım pensampermetresi ve özel ölçüm (harmonik) cihazlarıyla kaçak tipleri tespit edilip eldeki veriye göre aksiyon alınmalıdır.

siemens B tip KAKR: 10 kHz'e kadar olan artık akımlara duyarlı.




siemens B+ tip KAKR: 20 kHz'e kadar olan artık akımlara duyarlı. 1 kHz'den sonra açma eşiği 420 mA ile sınırlanmış.



schneider B tip KAKR: 20 kHz'e kadar olan artık akımlara duyarlı. 1 kHz'den sonra açma eşiği 420 mA ile sınırlanmış.